คนต้นแบบเมืองนคร มายด์ ยุวดา โอฬาร์กิจ สืบสานประเพณี อนุรักษ์วัฒนธรรม
มนุษย์เรียนรู้ขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรม คติความเชื่อต่างๆ ที่สั่งสมสืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่น ซึ่งมีอิทธิพลต่อวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของคนในสังคม รูปแบบการใช้ชีวิตที่ต่างกันไปในแต่ละพื้นที่ของประเทศทำให้เกิดความหลากหลายทางวัฒนธรรม หากพูดถึงภาคใต้ของไทย ดินแดนคาบสมุทรที่ถูกขนาบด้วยทะเลทั้งสองด้าน มีการดำรงชีวิตที่เป็นเอกลักษณ์ ศิลปวัฒนธรรมอันโดดเด่นและเปี่ยมไปด้วยเสน่ห์
เป็นเรื่องที่น่ายินดีอย่างยิ่งที่มรดกทางวัฒนธรรมภาคใต้ หนึ่งในความภูมิใจของไทยได้ถูกส่งต่อมายังคนรุ่นใหม่ที่เห็นความสำคัญในการอนุรักษ์วัฒนธรรม สืบสานประเพณีท้องถิ่น เรามีโอกาสได้ทำความรู้จักกับบุคคลต้นแบบเมืองนครที่เพียบพร้อมด้วยความงาม ความสามารถ ทัศนคติที่ดี และมีจิตสำนึกรักษ์บ้านเกิด มีดีกรีเป็นถึงMiss Country Girl Thailand คนแรกของเมืองไทยกับเธอคนนี้ คุณมายด์ ยุวดา โอฬาร์กิจ
“มโนราห์” ศิลปะการแสดงพื้นบ้านที่เป็นจุดเริ่มต้นของการสืบสานประเพณีท้องถิ่น
มโนราห์ หรือเรียกสั้นๆ ว่า โนรา หนึ่งในศิลปะการแสดงพื้นเมืองอันโด่งดังของภาคใต้ ที่สืบทอดกันมานานเป็นเวลาหลายร้อยปี ได้รับความนิยมมากที่สุดในบรรดาศิลปะการแสดงนาฏศิลป์ของทางภาคใต้ ที่เป็นมากกว่าการแสดงทั่วไป แต่คือ ชีวิตและจิตวิญญาณของผู้คน ซึ่งเข้ามามีอิทธิพลเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตคนในท้องถิ่น
จุดเริ่มต้นของการสืบสานประเพณีท้องถิ่นของคุณมายด์ เริ่มจากการฝึกรำมโนราห์ตั้งแต่อายุ 7-8 ปี ที่โรงเรียนวัดคีรีกันทร์ซึ่งตั้งอยู่ในชุมชนของเธอ โดยส่วนตัวเธอมีความชื่นชอบศิลปะการร่ายรำโนราอยู่แล้ว และมีคุณแม่คอยเป็นอีกแรงสนับสนุนสำคัญ ท่ารำมโนราห์ขึ้นชื่อว่ามีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ผู้ที่จะรำได้สวยงามจะต้องมีพื้นฐานการทรงตัวที่ดี
นอกจากฝึกฝนการร่ายรำแล้วก็ต้องมีความสามารถในการร้องซึ่งเป็นกลอนสด ที่ต้องใช้ปฏิภาณไหวพริบในการสรรหาคำให้สัมผัสกันได้เนื้อหาดี เมื่อความชอบส่วนตัวบวกกับความรักจึงทำให้เธอฝึกฝนศิลปะการแสดงพื้นบ้านอันทรงคุณค่านี้ได้อย่างไม่ยากเย็นนัก และได้มีโอกาสแสดงตามงานกิจกรรมต่างๆ ที่จัดขึ้นในท้องถิ่น เมื่อเธอเติบโตขึ้นก็ไม่ได้ละทิ้งทักษะความสามารถนี้ ซึ่งกลายมาเป็นความภูมิใจและถือเป็นจิตวิญญาณที่ถูกปลูกฝังจากการได้ซึมซับวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชุมชนบ้านเกิดในช่วงชีวิตวัยเด็กของเธอ
ฉายแววความสามารถอันโดดเด่นจากการเข้าประกวดเฟ้นหาสาวไทยที่มีจิตสำนึกรักษ์บ้านเกิด
ทันทีที่คุณมายด์เรียนจบการศึกษาระดับปริญญาตรี เธอก็มีโอกาสได้เข้าประกวด Miss Country Girl Thailand (มิส คันทรี่เกิร์ล ไทยแลนด์) รายการเรียลลิตี้ที่เฟ้นหาหญิงสาวจากท้องถิ่นต่างๆ ทั่วทุกภาคของประเทศไทย คอนเซ็ปต์ของรายการนี้ต่างจากเวทีการประกวดสาวงามอย่างที่เราคุ้นชินกัน ไม่ได้คัดเลือกสาวงามจากหน้าตา และบุคคลิกภาพเท่านั้น แต่วัดกันที่ความสามารถและสิ่งสำคัญที่สาวงามต้องมีคือ จิตสำนึกรักษ์บ้านเกิด ไม่ลืมรากเหง้าของวัฒนธรรมในท้องถิ่นที่ตัวเองอาศัย
ในช่วงที่เข้าประกวดนั้น อำเภอลานสกา หนึ่งในอำเภอของจังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งเป็นบ้านเกิดของเธอ กำลังได้รับความสนใจจากสื่อต่างๆ เป็นดินแดนที่ว่ากันว่า อากาศดีที่สุดในประเทศไทย แถมยังมีทิวทัศน์งดงาม และบรรยากาศดีอีกด้วย ตลอดระยะเวลาการแข่งขัน
ผู้เข้าประกวดต้องผ่านด่านการคัดเลือกที่ทดสอบความสามารถ ปฏิภาณไหวพริบ และความรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมท้องถิ่น ซึ่งคุณมายด์สามารถผ่านเข้าสู่รอบสุดท้ายเป็นตัวแทนสาวงามจากจังหวัดนครศรีธรรมราช ในรอบชิงชนะเลิศผู้เข้าแข่งขันทุกคนจะต้องถ่ายทอดการแสดงที่ผ่านการฝึกซ้อม และความทุ่มเทกันมาอย่างหนักร่วมกับผู้คนในชุมชน เพื่อนำเสนอศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นของตนเองออกสู่สายตาผู้ชม
แน่นอนว่าคุณมายด์เลือกที่จะนำเอาการแสดงพื้นบ้านอย่างรำมโนราห์และหนังตะลุงมาผสมผสานกัน การแสดงของเธอสามารถนำเสนอความงดงามของศิลปวัฒนธรรมจังหวัดนครศรีธรรมราชได้อย่างสนุกสนานลงตัว เมื่อรวมผลคะแนนจากนักสรรหาและคะแนนโหวต การแสดงที่ถ่ายทอดออกมาได้อย่างยอดเยี่ยมในรอบชิงชนะเลิศบวกกับความพยายามทั้งหมดที่ผ่านมาในการแข่งขัน ทำให้เธอคว้าตำแหน่ง Miss Country Girl Thailand คนแรกของไทยได้สำเร็จ
แม้เป็นคนรุ่นใหม่ แต่ก็ไม่ลืมรากเหง้าของตัวเอง
หลังจากที่คุณมายด์ ยุวดา โอฬารกิจ ได้รับตำแหน่ง “มิส คันทรี่เกิร์ล ไทยแลนด์” ในปีพ.ศ. 2556 เงินรางวัลที่ได้รับส่วนหนึ่งจะถูกแบ่งเพื่อทำประโยชน์แก่ชุมชนของตัวเอง เธอจึงก็ได้ทำตามความใฝ่ฝัน คือ เปิดโครงการสนับสนุนกลุ่มเยาวชนคนรุ่นใหม่ที่มีใจรักษ์บ้านเกิด รักความงดงามของศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นชาวใต้ มีความตั้งใจจะสืบสานประเพณี ต่อยอดวัฒนธรรมท้องถิ่นของตัวเอง ไม่ว่าจะเป็น ระบำกลองยาว รำมโนราห์ ให้สมควรได้รับการสืบทอดต่อไป
แม้เวลาผ่านมา 8 ปีหลังจากได้รับตำแหน่ง ปัจจุบันเธอยังทำงานเกี่ยวกับการสืบสานประเพณีควบคู่กับงานประจำ นอกจากโครงการที่เธอริเริ่มแล้ว ตัวเธอเองก็ยังเป็นต้นแบบที่น่าชื่นชมให้แก่คนรุ่นใหม่ เธอเลือกที่จะใช้พื้นที่สื่อออนไลน์เพื่อถ่ายทอดศิลปะพื้นบ้านและโปโมทชุมชนของตัวเอง เธออยากเชิญชวนให้ทุกคนที่มีจิตสำนึกรักษ์บ้านเกิด ต้องการที่จะอนุรักษ์ประเพณีท้องถิ่น ภูมิปัญญาที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น ร่วมกันถ่ายทอดเรื่องราวในแบบฉบับของคนรุ่นใหม่ผ่านสื่อออนไลน์ที่กำลังเป็นที่นิยม เพื่อให้สังคมรับรู้ถึงความเป็นมาของชุมชน ฟื้นฟูภูมิปัญญาที่กำลังถูกลืมหรือพัฒนาให้เหมาะสมกับยุคสมัย ก่อนที่จะเลือนหายไปพร้อมกับกาลเวลา
สภาพสังคมย่อมเปลี่ยนแปลงไปตามความเจริญก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เช่นเดียวกับวัฒนธรรมที่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ตามยุคสมัยและความเหมาะสม ขึ้นอยู่กับว่าคนในสังคมสมัยใหม่เห็นความสำคัญมากน้อยแค่ไหน เราเชื่อเหลือเกินว่าสิ่งที่คุณมายด์ คนต้นแบบเมืองนครได้ทำนั้น ไม่ใช่แค่เธอเท่านั้นที่มีความสุข เพราะการได้แบ่งปันประสบการณ์ ถ่ายทอดความรู้ความสามารถที่เธอมีไปยังกลุ่มคนรุ่นใหม่ให้ได้ทำในสิ่งที่รัก เป็นการสร้างความสุขแก่ผู้คนในชุมชนเช่นกัน แต่หากขาดการสนับสนุน สิ่งเหล่านี้จะกลายเป็นแค่ความทรงจำอันเลือนลางและสูญหายไป คำถามสำคัญที่เราทุกคนต้องร่วมกันค้นหาคำตอบคือ ทำอย่างไรให้มรดกทางวัฒนธรรมยังคงสืบต่อไปได้นานที่สุด
